Opisy ciekawych doświadczeń

Ciśnienie osmotyczne, czyli jak stworzyć chemiczny ogród

Sprzęt :	zlewka.
Odczynniki :	szkło wodne, siarczan miedzi, azotan miedzi, siarczan manganu, siarczan żelazawy, chlorek żelazawy, azotan kobaltu, siarczan glinu, chlorek kobaltu, siarczan ołowiawy, siarczan niklu, chlorek wapnia.

Opis doświadczenia :

Do zlewki ze szkłem wodnym wsypać po kilka kryształków powyżej wymienionych soli. Już po kilku minutach w zlewce będzie można zobaczyć różnego rodzaju "roślinki".

Wyjaśnienie :

Na przykładzie FeCl₂ : rozpoczyna się reakcja, w wyniku której powstaje nierozpuszczalny związek FeSiO₃ (krzemian żelaza (II)) i dobrze rozpuszczalny NaCl (chlorek sodu):

Na₂SiO₃ + FeCl₂ --> FeSiO₃ + 2NaCl

Wokół kryształka FeCl₂ tworzy się cieniutka błonka nierozpuszczalnego krzemianu żelaza (II). Ta błonka jest w specyficzny sposób porowata. Jej pory są bardzo małe, tak małe ,że mogą się przez nie przecisnąć tylko cząsteczki wody. Natomiast cząsteczki Na₂SiO₃ i FeCl₂ przez te pory nie przejdą. Taką właśnie błonę nazywamy błoną półprzepuszczalną.

Wobec tego błonka pęcznieje, wreszcie pęka (bo nie wytrzymuje ciśnienia). Gdy już pęknie wylewa się z niej trochę FeCl₂ (powstałego pod błonką), który w zetknięciu ze szkłem wodnym, tworzy następną błonę półprzepuszczalną (błonkę z krzemianu żelaza (II)). Następnie przez błonkę znowu przenikają cząsteczki wody i reakcja się powtarza.

Tomasz Bąkowski - tbbzyk@friko7.onet.pl

Praca wpłynęła na ChemFan: 23-04-99