[Właściwości i otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka
Nazwa Krzem
Nazwa łacińska Silicium
Symbol Si
Liczba atomowa 14
Masa atomowa 28,08554
Temperatura topnienia 1410°C
Temperatura wrzenia 2355°C
Gęstość względna 2,33 (25°C)
Stopnie utlenienia II,IV,-IV
Konfiguracja elektronowa [Ne]3s23p2


_____Krzem może kojarzyć się nam z gorącym piaskiem plaży i półprzewodnikami, ewentualnie także ze szkłem, którego głównym składnikiem jest właśnie ten pierwiastek.
_____Krzem zajmuje wśród pierwiastków siódme miejsce, jeżeli chodzi o rozpowszechnienie we Wszechświecie.
_____krzem zajmuje drugie miejsce, po tlenie, na liście najbardziej rozpowszechnionych w skorupie ziemskiej. Spośród miliona atomów skorupy ziemskiej przeciętnie 282 tysiące to atomy krzemu.
_____Dwutlenek krzemu jest związkiem najbardziej rozpowszechnionym w skorupie ziemskiej; stanowi prawie połowę jej masy.

Właściwości i otrzymywanie

_____Krzem zalicza się do półmetali. Istnieją dwie alotropowe odmiany krzemu: bezpostaciowa (ciemnobrunatny proszek) i krystaliczna, szara, o wyglądzie metalicznym. Odmiana bezpostaciowa powstaje w wyniku reakcji SiO2. Krzem krystaliczny stosuje się do wyrobu elementów półprzewodnikowych, szeroko stosowanych w nowoczesnej elektronice.
_____Dwutlenek krzemu występuje powszechnie na Ziemi, krzem jest jednak stosunkowo bierny chemicznie.
_____Ulega działaniu kwasu fluorowodorowego; reaguje z wodorotlenkami litowców i fluorem w podwyższonych temperaturach z innymi fluorowcami.
_____Przemysłowa metoda otrzymywania krzemu polega na redukcji dwutlenku krzemu węglem w temperaturach rzędu 2200°C:
SiO2 + 2C ---> 2CO + Si

Związki

_____Użytecznym związkiem krzemu jest krzemian sodu, Na2SiO3, przezroczysta ciecz, zwana szkłem wodnym. Stosuje się je do wyrobu klejów i mydeł oraz do konserwowania jaj. Szkło wodne w odróżnieniu od zwykłego szkła jest rozpuszczalne w wodzie. Otrzymuje się je w wyniku reakcji dwutlenku krzemu z wodorotlenkiem sodu w wysokiej temperaturze:
SiO2 + 2NaOH ---> H2O + Na2SiO3

_____Węglik krzemu (karborund), SiC, to twardy materiał ścierny, stosowany głównie do szlifowania metali, bezbarwna substancja krystaliczna, otrzymywana przez ogrzewanie piasku z koksem w wysokiej temperaturze.
_____Czterochlorek krzemu, SiCl4, jest używany w wojsku do wytwarzania zasłon dymnych.
_____Czterofluorek krzemu, SiF4, jest bezbarwnym drażniącym gazem, stosowanym głównie do otrzymywania fluorokrzemianów.

Izotopy

_____W przyrodzie występuje krzem-28 oraz niewielkie ilości krzemu-29 i krzemu-30. Pozostałe izotopy są promieniotwórcze i wytworzone sztucznie.
IzotopRozpowszechnienie
w przyrodzie
Okres
połowicznego
zaniku
Typ
rozpadu
24Si_____0,1msB+, p
25Si_____220msB+, p
26Si_____2,2sB+
27Si_____4,14sB+
28Si92,23%__________
29Si4,67%__________
30Si3,10%__________
31Si_____2,62hB-
32Si_____100 latB-
33Si_____6,2sB-
34Si_____2,8sB-

[Właściwości i otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]