Złoto

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]

Najpospolitsza struktura krystaliczna pierwiastka

Nazwa	Złoto
Nazwa łacińska	Aurum
Symbol	Au
Liczba atomowa	79
Masa atomowa	196,967
Temperatura topnienia	1064,4°C
Temperatura wrzenia	2808°C
Gęstość względna	19,3 (20°C)
Stopnie utlenienia	I,III
Konfiguracja elektronowa	[Xe]4f¹⁴5d¹⁰6s¹

Złoto było znane w czasach przedhistorycznych
Miękki, kowalny, żółty metal

_____Złoto jest pierwiastkiem stosunkowo rzadkim. Milion ton ziemi zawiera średnio ok. 5kg czystego złota. Złoto nie jest jednak równomiernie rozmieszczone w skorupie ziemskiej, lecz tworzy nieliczne, dość bogate złoża. Ocenia się, że z istniejącego na świecie złota można by wykonać sześcian o długości krawędzi ok. 10 m.

Właściwości

_____Złoto ma bardzo charakterystyczną żółtą barwę. Jest niezwykle kowalne i ciągliwe - jedną uncję (ok. 30g) czystego złota można rozklepać na blaszkę o powierzchni ok. 30 m². Złoto przypomina twardością ołów; można je łatwo krajać nożem.
_____Tylko nieliczne pierwiastki łatwo reagują ze złotem w normalnych warunkach. Z tych względów wydobywa się złoto w postaci listków i grudek rodzimego metalu. Złoto reaguke z chlorem i wodą królewską (mieszaniną kwasów: solnego i azotowego).
_____Złoto jest bardzo dobrym przewodnikiem elektryczności; ponieważ nie ulega korozji, powleka siee nim często styki elektryczne. Złoto dobrze odbija cieplne promieniowanie podczerwone.
_____Czystość złota określa się w karatach. Czyste złoto ma 24-karaty.

Otrzymywanie

Oceany świata zawierają miliardy ton czystego złota, jest ono jednak zbyt rozproszone i występuje w zbyt małych stężeniach, by mogło mieć jakiekolwiek znaczenie praktyczne. Z miliona ton wody morskiej można by wydzielić tylko kilka gramów złota. Metal ten wydobywa się więc wyłącznie z jego złóż.
_____Najprostszą metodą otrzymywania złota jest szlamowanie.
_____Metoda odkrywkowa polega na wydobywaniu złota bezpośrednio z bogatych złóż rodzimego złota lub jego minerałów.

Związki

_____Zastosowanie praktyczne znajduje zarówno czyste złoto, jak i jego stopy z innymi metalami.
_____Złoto tworzy związki na stopniach utlenienia I i III. W odróżnieniu od większości metali, nie reaguje z tlenem i nie tworzy trwałego tlenku. Najbardziej znane związki złota to chlorek złota, AuCl₃ i kwas chlorozłotowy, HAuCl₄. Związki te zawierają jon Au³⁺.
_____Chlorek złota otrzymuje się w wyniku reakcji między złotem a gorącym chlorem:
2Au + 3Cl₂ ---> 2AuCl₃
(złoto + chlor ---> chlorek złota)

Izotopy

W przyrodzie występuje tylko złoto-197. Wszystkie pozostałe izotopy złota, otrzymane sztucznie, są promieniotwórcze.
_____

Izotop	Rozpowszechnienie w przyrodzie	Okres połowicznego zaniku	Typ rozpadu
¹⁷⁶Au	_____	1,3s	alfa, ß⁺, w. e.
¹⁷⁷Au	_____	1,3s	alfa
¹⁷⁸Au	_____	2,6s	alfa
¹⁷⁹Au	_____	7,5s	alfa
¹⁸⁰Au	_____	8,1s	w. e.
¹⁸¹Au	_____	11,4s	w. e.
¹⁸²Au	_____	21s	ß⁺, w. e.
¹⁸³Au	_____	42s	w. e.
^185mAu	_____	6,8min	ß⁺, w. e., i. t.
¹⁸⁵Au	_____	4,3min	ß⁺, w. e.
^186mAu	_____	2min	ß⁺, w. e.
¹⁸⁶Au	_____	10,7min	ß⁺, w. e.
¹⁸⁷Au	_____	8,2min	ß⁺, w. e.
¹⁸⁸Au	_____	8,8min	ß⁺, w. e.
^189mAu	_____	4,6min	ß⁺, w. e.
¹⁸⁹Au	_____	28,7min	ß⁺, w. e.
¹⁹⁰Au	_____	43min	ß⁺, w. e.
^191mAu	_____	900ms	i. t.
¹⁹¹Au	_____	3,2h	w. e.
¹⁹²Au	_____	5,0h	ß⁺, w. e.
^193mAu	_____	3,9s	i. t.
¹⁹³Au	_____	17,6h	w. e.
¹⁹⁴Au	_____	39,5h	ß⁺, w. e.
^195mAu	_____	30,5s	i. t.
¹⁹⁵Au	_____	186dni	w. e.
^196m2Au	_____	9,7h	i. t.
^196m1Au	_____	8,1s	i. t.
¹⁹⁶Au	_____	6,18dni	w. e.
^197mAu	_____	7,8s	i. t.
¹⁹⁷Au	100%	_____
^198mAu	_____	2,3dni	ß^-
¹⁹⁸Au	_____	2,7dni	ß^-
¹⁹⁹Au	_____	3,14dni	ß^-
^200mAu	_____	18,7h	ß^-
²⁰⁰Au	_____	48,4min	ß^-
²⁰¹Au	_____	26min	ß^-
²⁰²Au	_____	28s	ß^-
²⁰³Au	_____	53s	ß^-
²⁰⁴Au	_____	40s	ß^-

[Właściwości] [Otrzymywanie] [Związki] [Izotopy]